Έθιμα της Πρωτοχρονιάς στους Προσκυνητές Ν.Ροδόπης .

Επειδή σε 2 ήμερες θα έχουμε Πρωτοχρονιά , θα αναφερθούμε στην Βασιλόπιτα  της Ανατολικής  Θράκης , που μετέφεραν οι  πρώτοι πρόσφυγες κάτοικοι στο χωριό μας τους  Προσκυνητές Ν. Ροδόπης το 1922 . Σήμερα  ξεκινώντας  μια σειρά εθίμων θα αναφερθούμε πρώτα στην  ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ  ΘΡΑΚΗΣ  και συγκεκριμένα από το χωριό Σύδιον  ή Σιαχίνκιο από το οποίο και προέρχεται άλλωστε και  η μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα του χωριού .
ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ  ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ  ΘΡΑΚΗΣ :  Περιοχή Βόρεια των Μαλγάρων - Χωριό  Σύδιον (Σιαχίνκιο). Η Βασιλόπιτα που αναφερόμαστε , γινόταν και γίνεται ακόμη στους Προσκυνητές Ν. Ροδόπης . Ήταν  μια τυρόπιτα με φύλλα πλασμένα  με τον πλάστη και αλεύρι από σκληρό σιτάρι. Σαν γέμιση είχε τυρί  παραγωγής τους  και 1-2 αυγά ανακατεμένα ,  (παλαιότερα με  ζωικό λίπος δικό τους ) , ενώ τα τελευταία χρόνια με ελαιόλαδο. Το μυστικό της ήταν τα πολλά και ψιλά φύλλα , το καλό ψήσιμο , και το μεγάλο ταψί (Ταβάς). Η  Βασιλόπιτα σύμφωνα με την θρακιώτικη παράδοση ήταν μαι "Πίτα" δώρο προς τον Άγιο Βασίλη . Συνήθως οι νοικοκυρές εφτιαχναν νωρίς το απόγευμα τα φύλλα και ετοίμαζαν την πίτα. Άναβαν τον εξωτερικό φούρνο και όταν ήταν έτοιμα τα κάρβουνα την έψηναν. Η Βασιλόπιτα έπρεπε στο εσωτερικό της να περιέχει όλα τα  "πράγματα" και τις "τύχες"όπως επιτάσσει το έθιμο. Αυτό έπρεπε να καλύπτει όλη την οικογένεια , ώστε να μην μείνει κανείς δυσαρεστημένος και όλα τα μέλη της οικογένειας να " τύχει" κάτι σημαντικό.   Τι έβαζαν μέσα στην Βασιλόπιτα ;   Οπωσδήποτε έβαζαν ένα "νόμισμα"που μπορεί να ήταν μια δεκάρα ή μισή δραχμή  ή  μια δραχμή τυλιγμένη σε ένα κομματάκι  λαδόκολλα. Το ίδιο τυλιγμένα σε λαδόκολλα έβαζαν σημάδι για τα χωράφια (σπόρους από σιτάρι) , σημάδι για το σπίτι , σημάδι για τα ζώα , για τις κότες και άλλα. Όλα αυτά τοποθετούνταν όσο το δυνατόν πιο εξωτερικά του ταψιού . Πότε έκοβαν την Βασιλόπιτα ;  Συνήθως την έκοβαν λίγο μετά την αλλαγή του χρόνου τα μεσάνυχτα . Όμως  αν κάποιοι έλειπαν από την οικογένεια , την έκοβαν το πρωί της Πρωτοχρονιάς  μετά την εκκλησία. Διαδικασία Κοπής:   Η διαδικασία ήταν πάρα πολύ σημαντική και τελετουργική . Άμεσα συνδεδεμένη με την θρησκεία. Την έκοβε ο αρχηγός της οικογένειας. Όμως επειδή οι οικογένειες στην Ανατολική Θράκη ( Σύδιο)  ήταν  μεγάλες και πατριαρχικές μπορεί αυτήν να την έκοβε και ο παππούς αν ήταν σχετικά νέος, ή  ο μεγαλύτερος παντρεμένος γιος. Η νοικοκυρά τοποθετούσε την Βασιλόπιτα πάνω στον "Σουφρά" σε ένα άσπρο μαντήλι  (Μισσάλα), και καθόταν όλοι γύρω γύρω στο πάτωμα. Βέβαια πολύ αργότερα αυτός ( Σουφράς)  αντικαταστάθηκε με τα τραπέζια. Ο  αρχηγός λοιπόν έστριβε 3 φορές δεξιόστροφα  το ταψί με την την Βασιλόπιτα και όπου σταματούσε , την σταύρωνε 3 φορές με το μαχαίρι (όσες φορές κάνουμε και τον σταυρό μας) , και έλεγε "Χρόνια Πολλά και Καλή Χρονιά" . Εν συνεχεία χάραζε τα κομμάτια και τα έκοβε δεξιόστροφα  σε τέτοιο αριθμό όσοι ήταν και οι κάτοικοι αυτού του σπιτιού. Το 1ο κομμάτι ήταν πάντα του Χριστού , το 2ο ήταν του Άγιου Βασίλη , το 3ο ήταν του Σπιτιού , και ένα συνεχεία του Παππού  ή του  Πατέρα και ούτω καθ εξής. Τα τελευταία χρόνια  κάποιες νέες νοικοκυρές μπορεί να κάνουν την Βασιλόπιτα αντί για "Τυρόπιτα" υπό μορφή "Τσουρεκιού "  ή "Κέικ" χωρίς όμως να αλλάζει  ούτε η φιλοσοφία της Βασιλόπιτας , αλλά ούτε και το τελετουργικό κομμάτι. Η σημαντικότερη αλλαγή είναι ότι τώρα πλέον δεν τοποθετείτε "Ελληνικό Νόμισμα " αλλά κέρματα Ευρώ. Εμείς ευχόμαστε οι νέοι Χατζηλαριώτες-Χατζηλαριώτισες  να συνεχίσουν  αυτά τα όμορφα έθιμα , και να  ΜΗΝ υποστούμε την λεγόμενη "Παγκοσμιοποίηση" και σ αυτά. Χρόνια σας Πολλά και Καλή Χρονιά !!!

                                                  Βασιλόπιτα (Τυρόπιτα)

                                                 Βασιλόπιτα (Τσουρέκι)